「私は今日を生きた」:ホラーティウス

  • URLをコピーしました!

ホラーティウスの『詩集』3.29のラテン語と訳の一部をご紹介します。

XXIX

Tyrrhena regum progenies, tibi
non ante verso lene merum cado
cum flore, Maecenas, rosarum et
pressa tuis balanus capillis

iamdudum apud me est: eripe te morae 5i
nec semper udum Tibur et Aefulae
decliue contempleris arvom et
Telegoni iuga parricidae.

Fastidiosam desere copiam et
molem propinquam nubibus arduis, 10
omitte mirari beatae
fumum et opes strepitumque Romae.

Plerumque gratae divitibus vices
mundaeque parvo sub lare pauperum
cenae sine aulaeis et ostro 15
sollicitam explicuere frontem.

Iam clarus occultum Andromedae pater
ostendit ignem, iam Procyon furit
et stella vesani Leonis
sole dies referente siccos; 20

iam pastor umbras cum grege languido
rivomque fessus quaerit et horridi
dumeta Siluani caretque
ripa vagis taciturna ventis.

Tu civitatem quis deceat status 25
curas et urbi sollicitus times
quid Seres et regnata Cyro
Bactra parent Tanaisque discors.

Prudens futuri temporis exitum
caliginosa nocte premit deus 30
ridetque, si mortalis ultra
fas trepidat. Quod adest memento

componere aequus; cetera fluminis
ritu feruntur, nunc medio aequore
cum pace delabentis Etruscum 35
in mare, nunc lapides adesos

stirpisque raptas et pecus et domos
volentis una, non sine montium
clamore vicinaeque silvae,
cum fera diluvies quietos 40

inritat amnis. Ille potens sui
laetusque deget cui licet in diem
dixisse: ‘Vixi’: cras vel atra
nube polum Pater occupato

vel sole puro; non tamen inritum, 45
quodcumque retro est, efficiet neque
diffinget infectumque reddet
quod fugiens semel hora vexit.

Fortuna saevo laeta negotio et
ludum insolentem ludere pertinax 50
transmutat incertos honores,
nunc mihi, nunc alii benigna.

Laudo manentem; si celeris quatit
pinnas, resigno quae dedit et mea
virtute me involvo probamque 55
pauperiem sine dote quaero.

Non est meum, si mugiat Africis
malus procellis, ad miseras preces
decurrere et votis pacisci,
ne Cypriae Tyriaeque merces 60

addant avaro divitias mari;
tunc me biremis praesidio scaphae
tutum per Aegaeos tumultus
aura feret geminusque Pollux.

(41以下の訳)
毎日次のように言える者は、己れを制し、 満足して人生を送ることができるだろう。
「私は今日を生きた(vixi)。」と。

明日父(ユピテル)が黒い雲で天を覆っても、 明るい太陽を照らそうとも、 私にはどちらでもよい。

ユピテルといえども、 過ぎたことは何であれ無にできないし、 逃げ去る「時」も、 いったん運んだ物をとり変えたり、 なかったことにして元に戻すこともできないのだ」と。

運命の女神は残酷な仕事を喜び、 執拗に先例なき戯れに心を遊ばせて、 今私に微笑んだかと思うと、 次は他人に微笑んで、 まるであてにならない恩恵を移し変えていく。

私は女神がとどまる間は称賛しよう。 だがすばやく翼をはためかせる時、 女神から受け取った物をお返しし、 おのが美徳で我が身を包み、 持参金なしにも清貧の女神を妻としよう。

ホラティウス全集
鈴木 一郎

よかったらシェアしてね!
  • URLをコピーしました!
  • URLをコピーしました!

この記事を書いた人

ラテン語愛好家。京都大学助手、京都工芸繊維大学助教授を経て、現在学校法人北白川学園理事長。北白川幼稚園園長。私塾「山の学校」代表。FF8その他ラテン語の訳詩、西洋古典文学の翻訳。キケロー「神々の本性について」、プラウトゥス「カシナ」、テレンティウス「兄弟」、ネポス「英雄伝」等。単著に「ローマ人の名言88」(牧野出版)、「しっかり学ぶ初級ラテン語」、「ラテン語を読む─キケロー「スキーピオーの夢」」(ベレ出版)、「お山の幼稚園で育つ」(世界思想社)。

目次